Nişanın Bozulması Halinde Nişan Hediyelerinin Geri Verilmesi Davası

İlgili Kanun Maddeleri

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 122.madde

Madde 122-“Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir.

Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.”

Madde 123–“Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.”

Nişanın Bozulması Halinde Hediyelerinin Geri Verilmesi Davası Nedir? Niçin Açılır?

Evlilik yolundaki çiftler arasında en çok sorulan sorulardan biri haline gelmiştir, nişan hediyeleri geri istenebilir mi?, nişan bozulduktan sonra hediyelerin durumu nedir?, nişanda takılan altınlar geri istenir mi?, nişan hediyeleri kime ait?, nişan bozulursa takılar kimin olur? gibi sorular. Zira evlilik sürecinde yapılan harcamalar, çiftlerin yıllarca altından kalkamayacağı bir ekonomik büyüklüğe ulaşmış durumdadır velhasıl insanlar gelenek, görenek ve toplum baskısı ile zor da olsa bu yükün altına girmekte, çevresindeki insanları mutlu etmek, gönüllerini yapmak adına bu törenleri, dolayısıyla da bu harcamaları gerçekleştirmektedir. Tabi yüklendikleri bu yükün ileride evliliklerinin sonlandırmaları noktasında da en önemli sebeplerden biri olduğu da unutulmamalı, bu sebeple çiftler ayağın yorganına göre uzatmalıdır.

Usulüne uygun ve hukuk kurallarına göre yapılmış bir nikah ile evlenen çiftlerin, ileride mal paylaşımları noktasında, aralarındaki mal rejimini nasıl tasfiye edecekleri, yani nasıl mal paylaşımında bulunacakları az çok herkesin malumudur. Peki nişanda veya nişan amacıyla verilen hediyelerin iadesi, nasıl olacaktır? Söz konusu ihtilafın ekonomik boyutu küçümsenemeyecek meblağlar olduğundan dolayı Kanun koyucu bu hususu Türk Medeni Kanunu 122.maddede düzenlemiş ve ihtilafların çözümünü kurallara bağlamıştır.

Nişanın Bozulması Halinde Nişan Hediyelerinin Geri Verilmesi Davasının Şartları Nelerdir?

1-Nişan Bozulmuş Olmalıdır.

2-Nişanlanmak Maksadıyla Ve Vesilesiyle Verilmiş Olağanın Dışında, Kullanmakla Bitmeyen Hediye Söz Konusu Olmalıdır

3-Hediyelerin İadesi Talep Edilmiş Olmalıdır.

Nişan Bozulmuş Olmalıdır

Burada, daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz geçerli bir nişan olmalı ve bu nişan kusur aranmaksızın bozulmuş olmalıdır. Geçerli bir nişandan kasıt, sevgililikten, flört ilişkisinden, birlikte yaşamaktan farklı olarak, bir ritüelin gerçekleştirilmiş olmasıdır. Pek tabidir ki bu ritüelin aile ve yakınlar arasında gerçekleşmesi. Aynı zamanda bu durum geçerli bir nişanın varlığı noktasında ispat açısından da kolaylık sağlayacaktır.

Nişanın bozulması sebebiyle maddi ve manevi tazminat taleplerinden farklı olarak, bu dava için kusur şartı söz konusu değildir. Zira, iade isteyen taraf kusurlu ve hatta ağır kusurlu da olabilir. Bu kusuru, kendisinin, anne babasının ve anne baba gibi davranarak nişanlıya hediye veren diğer şahısların hediyelerinin iadesini talep etmesinin önüne geçemeyecektir.

Nişanlanmak Maksadıyla ve Vesilesiyle Verilmiş Olağanın Dışında, Kullanmakla Bitmeyen Hediye Söz Konusu Olmalıdır

Söz konusu hediyelerin nişan anında, nişandan önce ve hatta sonra nişanlanmak maksadıyla ve vesilesiyle verilmiş olması gerekir. Bu sebeple nişandan çok önce verilen olağan hediyelerin, Türk Medeni Kanunu 122.madde kapsamında iadesi talep edilemeyecektir.

Hediyeler alışılmışın dışında hediyeler olmalıdır. Bundan maksat, çiftlerin aralarında hediyeleşmek için birbirlerine verdikleri şeyler dışındaki hediyelerdir. Genel olarak ekonomik kıstaslar, verilen hediyenin pahalılığı, hediyenin alışılmışın dışında olduğu noktasında gösterici olmakla birlikte, bu durum kati değildir. Zira zengin insanlar arasındaki yüksek değerli hediyeler alışılmışın dışında hediye sayılamayabilecek, dolayısıyla da Türk Medeni Kanunu 122.madde kapsamında iadesi sağlanamayacaktır. Hediyenin olağan veya alışılmışın dışında hediye olup olmadığı somut olaya göre değerlendirilmelidir.

Nişan yüzüğü iade edilir mi? Nişan bozulursa takılar kimin olur? nişandan sonra takılar kimde kalır? Yargıtay kararlarında düğün takıları alışılmışın dışında hediye sayılmakta fakat nişan yüzüğü sayılmamaktadır. Yine nişan için hediye edilen kıyafet tükenen ürün sayılmakta ve Türk Medeni Kanunu 122.madde kapsamında iadesi talep edilememektedir.

Hediyelerin İadesi Talep Edilmiş Olmalıdır

Bunu bir ön şart gibi görmekte fayda vardır. Bu sebeple ispat şartı olmamakla birlikte noter ihtarnamesi göndermek, olası bir davada ispat açısından kolaylık sağlayacaktır.

Hangi Hediyelerin İadesi Gerekir? İade Nasıl Gerçekleşir?

Hediyelerin iadesi öncelikle aynen, hediyelerin aynen iadesi mümkün değil misli ile, o da mümkün değil ise bedel olarak talep etmekte fayda bulunmaktadır.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Hediyelerin iadesi taleplerinde görevli Mahkeme Aile Mahkemesi, yetkili Mahkeme ise genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

Zamanaşımı

Türk Medeni Kanunu 123.madde gereği olarak hediyelerin iadesi nişanın bozulmasından itibaren bir yıl içerisinde işbu dava açılmalıdır.