Nişanın Bozulması Sebebiyle Maddi Tazminat Davası
İlgili Kanun Maddeleri
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 120.madde
Madde 120-“Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır.
Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.”
Nişanın Bozulması Sebebiyle Maddi Tazminat Davası Nedir? Niçin Açılır?
Toplumdan toplum değişmekle birlikte, genel olarak her toplumda evlenme öncesinde taraflar, ailelerinin de katılımı ile bir tören gerçekleştirmekte ve çevresindeki insanlara, evlenme yolunda olduklarını ilan etmektedir. Bu törenin niteliği, yapılışı ve usulleri toplumdan topluma değiştiği gibi bu törenin önemi de yine toplumdan topluma değişmektedir. Bu kapsamda her hukuk düzeni tarafından bu törene verilen anlam ve önem farklı olmakta olup, toplumumuz açısından Kanun ile koruma altına alınacak kadar önemsenmektedir.
Nişan töreni, her ne kadar evlilik gibi devletin resmi kayıtlarına alınan bir hukuki işlem olmasa da kanunla korunacak ve olası muhtemel olumsuz durumlardan hukuki ihtilafın nasıl çözüleceği kanunla gösterilecek kadar önemli bir işlemdir. Dolayısı ile her ne kadar resmi bir kayıt, kütük söz konusu olmasa da ilan edilen bu törenin varlığının kanıtlanması noktasında, hukuki olarak dikkate alınacağı unutulmamalıdır. Bu sebepledir ki nişanlı olanlar arasında uygulanacak olan hukuki kurallar, sevgililer, evlilik olmadan birlikte yaşayan çiftler, flört edenler arasında uygulanacak olan hukuk kurallarından farklıdır. Dolayısı ile nişan bozulunca dava açılır mı? Nişan bozulursa ne olur? Nişan bozuldu ne yapmalıyım? sorularının cevabı Türk Medeni Kanunu 120.madde ve devamında kendine yanıt bulmaktadır.
Nişanın Bozulması Sebebiyle Maddi Tazminat Davasının Şartları Nelerdir?
1-Nişan Taraflardan Biri Tarafından Bozulmuş Olmalıdır.
2-Nişan Taraflardan Biri Tarafından “Haklı Bir Sebep Olmaksızın” Veya “Taraflardan Birine Yükletilebilen Bir Sebeple” Bozulmuş Olmalıdır.
3-Her Tazminat İlişkisinde Olduğu Gibi Ortada Bir Zarar Bulunmalıdır.
Nişan Taraflardan Biri Tarafından Bozulmuş Olmalıdır
Öncelikle ortada bir nişanın olması durumundan bahsettik. Peki nişan nasıl olmalıdır? Bu noktada kanunda belirlenmiş bir kriter yoktur, fakat ispat açısından ve nişanın doğası ile uygun olarak, nişan törenin tarafların akrabalarına, yakınlarına, çevresindeki insanlara ilan edilmesi önem arz etmekte olup, genel olarak nişan töreni tarafların ailelerinin katılımıyla gerçekleşmektedir. Bunun dışında törenin nerede yapıldığının, az ya da çok masraf yapılıp yapılmadığının herhangi bir önemi yoktur. Dolayısı ile yukarıda bahsettiğimiz gibi nişan töreni olan bir çift ile nişan töreni olmadan birlikte yaşayan, flört, sevgili, hayat arkadaşı anlamında, çiftlerin aralarında doğan ihtilaflar bakımından bir farklılaşma söz konusudur.
Bu var olan nişanın, taraflardan bir tarafından bozulması (kusur veya kendisine yükletilebilen bir sebeple), yani evlilik yolundan dönülmesi gerekmektedir.
Nişan Taraflardan Biri Tarafından “Haklı Bir Sebep Olmaksızın” Veya “Taraflardan Birine Yükletilebilen Bir Sebeple” Bozulmuş Olmalıdır
Kanunun aradığı iki şarttan biri, haksız fiilin en belirgin unsuru olan kusur yani haklı bir sebep olmaması halidir. Bu ifade aslında maddi tazminat için kusur şart mı? Sorusunun da cevabıdır. Diğer şart ise her ne kadar taraflardan birinin doğrudan kastı olmasa da onun sebep olduğu bir neticeden dolayı nişanın gerçekleşmemesi halidir.
Ortada Bir Zarar Bulunmalıdır
Tabi ki bu zarar maddi bir zarar olmalıdır. Bu zarar doğrudan bir zarar, kayıp olabileceği gibi, dolaylı, gelecekte gerçekleşecek bir zarar da olabilir. Örnek vermek gerekirse nişan için yapılan harcamalar, ev kiralamak, eşya almak doğrudan zararlara örnek olup, nişanlanacağı için çalışmaktan vazgeçmek, aldığı iş teklifini geri çevirmek, şehir değiştirmek dolaylı zararlara, kayıplara örnektir. Tüm bu şartlar birlikte sağlandığında ve bu durum mahkeme önünde ispat edildiğinde nişan bozulunca tazminat alınır mı? Sorusunun cevabı evet olacaktır. Peki nişan bozulunca alınacak olan maddi tazminat neye göre belirlenecektir?
Nişanın Bozulması Sebebiyle Maddi Tazminatın Kapsamına Neler Girer?
İnsanların aklına daha çok nişan bozulursa altınlar kimde kalır, nişan elbisesi geri istenebilir mi? gibi sorular gelmektedir. Kanun maddi tazminat kapsamına nelerin gireceğini dürüstlük kuralları çerçevesinde evlenme amacıyla yapılan harcamalar ve katlanılan maddi fedakarlıklar olarak genel bir şekilde belirtmiştir. Burada dikkate edilmesi gereken husus dürüstlük kuralları çerçevesinde yapılan bir harcama olmasıdır. Bundan kasıt sırf karşı tarafı evlenmeye mecbur etmek-zaten bu kadar harcama yaptım, nişanı bozarsa bunlar tazmin etmek zorunda kalır, dolayısıyla nişanı bozamaz düşüncesiyle– amacıyla yapılan, karşı tarafın rızasının bulunmadığı aşırıya kaçan harcamalardır. Bunların tazmininin talep edilemeyeceği açıktır.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nişanın Bozulması Sebebiyle Maddi Tazminat taleplerinde görevli Mahkeme Aile Mahkemesi, yetkili Mahkeme ise genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
Zamanaşımı
Türk Medeni Kanunu 123.madde gereği olarak nişanın bozulmasından itibaren bir yıl içerisinde işbu dava açılmalıdır.