Çocukla Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davası
Çocukla Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davası
İlgili Kanun Maddeleri
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 182., 183., 323., 324., 325., 326.madde
Madde 182-“Mahkeme boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler.
(Ek ikinci fıkra:24/11/2021-7343/37 md.) Mahkeme, kararında kişisel ilişki düzenlemesinin gereklerinin yerine getirilmemesi hâlinde, çocuğun menfaatine aykırı olmamak kaydıyla velayetin değiştirilebileceğini ihtar eder.
Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.
Hâkim, istem hâlinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.”
Madde 183-“Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.”
Madde 323- “Ana ve babadan her biri, velâyeti altında bulunmayan veya kendisine bırakılmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.”
Madde 324- “Ana ve babadan her biri, diğerinin çocuk ile kişisel ilişkisini zedelemekten, çocuğun eğitilmesi ve yetiştirilmesini engellemekten kaçınmakla yükümlüdür.
Kişisel ilişki sebebiyle çocuğun huzuru tehlikeye girer veya ana ve baba bu haklarını birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklerine aykırı olarak kullanırlar veya çocuk ile ciddî olarak ilgilenmezler ya da diğer önemli sebepler varsa, kişisel ilişki kurma hakkı reddedilebilir veya kendilerinden alınabilir.
(Ek üçüncü fıkra:24/11/2021-7343/38 md.) Velayet kendisine bırakılan ana veya baba, kişisel ilişki düzenlemesinin gereklerini yerine getirmezse çocuğun menfaatine aykırı olmamak kaydıyla velayet değiştirilebilir. Bu husus kişisel ilişki kurulmasına dair kararda taraflara ihtar edilir.”
Madde 325- “Olağanüstü hâller mevcutsa, çocuğun menfaatine uygun düştüğü ölçüde çocuk ile kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkı diğer kişilere, özellikle hısımlarına da tanınabilir.
Ana ve baba için öngörülen sınırlamalar üçüncü kişiler için kıyas yoluyla uygulanır.”
Madde 326- “Kişisel ilişki kurulmasıyla ilgili bütün düzenlemelerde çocuğun oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.
Boşanmaya ve evlilik birliğinin korunmasına ilişkin yetki kuralları saklıdır.
Çocuk ile kişisel ilişkiye yönelik bir düzenleme yapılıncaya kadar, velâyet hakkına sahip veya çocuk kendisine bırakılmış kişinin rızası dışında kişisel ilişki kurulamaz.”
Çocukla Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davası Nedir?
Çocukla kişisel ilişki kurulması, bu ilişkinin koşullarının değiştirilmesi ve hatta kaldırılması davası, boşanma davası ile ve özellikle boşanma gerçekleştikten sonra, boşanan eşler arasında en sık görülen ihtilaflardandır. Zira her ne kadar taraflar boşanmış, evlilik birliği sonlanmış olsa da ömürlerinin sonuna kadar sürecek bir ortaklıkları, çocukları halen varlığını sürdürmektedir.
Velayet gibi, çocukla kişisel ilişkinin kurulması da kamu düzenini ilgilendirdiğinden, bu noktada tarafların anlaşmaları dahi doğrudan Mahkeme tarafından verilecek olan karara etki etmemekte, hakim çocuğun üstün yararını gözetmektedir. Bu sebeple bazen çocukla kişisel ilişkinin kurulmasına mani olmaya çalışan taraftan velayeti alarak diğer tarafa verebilmekte, bazen çocukla kişisel ilişkiye sınırlandırma getirmekte ve hatta çocuğun üstün yararı zorunlu kılıyor ise bir tarafın çocukla kişisel ilişkisini kaldırabilmektedir.
Mahkeme sürecinde çocuk kendini ifade edebilecek yaş ve düzeydeyse, onun da görüşü alınacak ve özellikle de uzman raporu alınması dikkat edilecektir. Çocukla kişisel ilişkinin kurulması, değiştirilmesi ve kaldırılması davası her zaman açılabilir, zira çocuğun üstün yararı bunu gerektiriyorsa, boşanma davasından hemen sonra veya uzun bir zaman sonra açılmasının bir önemi bulunmamaktadır.
Çocukla Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davasının Şartları Nelerdir?
Çocukla kişisel ilişki kurulması, sınırlandırılması ve kaldırılması için kanunda aşağıda belirtilen birkaç koşulun birlikte veya ayrı ayrı gerçekleşmesi aranmış olup; diğer önemli sebepler denilerek bir sınırlama konulmamıştır. Ancak kısaca tasnif etmek gerekirse:
-Eşlerden Birini, Diğer Eş İle Çocuk Arasında Kişisel İlişkiye Mani Olması Bu İlişkiyi Zedelemesi, Kişisel İlişki Düzenlemesinin Gereklerini Yerine Getirmemesi
-Çocuğun Eğitilmesini Ve Yetiştirilmesinin Engellenmesi
-Çocuğun Huzurunun Tehlikeye Girmesi
-Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi
-Çocuk İle Ciddi Olarak İlgilenilmemesi
-Diğer Önemli Sebepler
Çocukla Kişisel İlişkinin Kaldırılması Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Görevli Mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesinin olmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bu davaları görür ve yürütür. Yetkili mahkeme, çocuğun yerleşim yeri mahkemesi veya çocuğun velayetin bırakıldığı tarafın yerleşim yeri mahkemesidir.