Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat)

İlgili Kanun Maddeleri

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 510, 511, 512, 513.maddeler

Madde 510- “Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:

Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,

Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.”

Madde 511- “Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz.

Mirasbırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa mirasbırakanın yasal mirasçılarına kalır.

Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.”

Madde 512- “Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.

Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.

Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.”

Madde 513– “Mirasbırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.

Miras açıldığı zaman borç ödemeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa veya belgenin kapsadığı borç tutarı mirasçılıktan çıkarılanın miras payının yarısını aşmıyorsa, mirasçılıktan çıkarılanın istemi üzerine çıkarma iptal olunur.”

Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) Nedir?

Kimi zaman mirasçıyı cezalandırmak kimi zaman da mirasçının mirasçılarını korumak amacıyla kullanılan bu hukuki yol, birçok kişi tarafından yanlış anlaşılmaktadır. Mirasçılıktan çıkarma, ıskat, mirastan mahrum etme, miras bırakanın kızgın olduğu mirasçısını cezalandırma onu mirasından mahrum etme amacı taşıyabileceği gibi, mirasçının alt soyunun, mirasçının alacaklılarından korunması amacını da taşıyabilmektedir.

Mirastan çıkarma işlemi bir ölüme bağlı tasarruftur. Dolayısı ile miras bırakan tarafından düzenlenecek bir vasiyetname veya miras sözleşmesi ile yapılabilecek olup; Mahkemeye başvurulmayacak olması miras bırakan açısından kolaylık teşkil etmektedir. Ancak miras bırakanın bu tasarrufu, diğer ölüme bağlı tasarruflar gibi hem usul (şekil) hem de esas açısından menfaati olanlar, yani mirasçılıktan çıkartılanlar tarafından yargılama konusu yapılabilecek, iptali istenebilecek veya saklı payı (mahfuz hisse) zedelenenler talep edilebilecektir.

Günümüzde en çok karşılaşılan mirasçılıktan çıkartma yöntemi noter vasiyeti şeklinde mirasçılıktan çıkartma olup; miras bırakanın bu konuda bilgisizliği, noterlik memurlarının da hukuki olarak kişinin tasarrufuna karışmaması nedeniyle, miras bırakanın son arzuları yerine gelememekte, mirasçılıktan çıkartma iradesi havada kalabilmekte, söz konusu tasarrufu mahkeme kararı ile bozulabilmektedir.

Cezalandırıcı Mirastan Çıkarma

Mirasçısının mirastan mahrum etme amacıyla mirasçılıktan çıkarma Türk Medeni Kanunu 510.maddesinde düzenlenmiş olup; bu şekilde mirastan çıkarma belli şartların gerçekleşmesi ile vücut bulabilmektedir.

Kanunun 510.maddesinde de belirtildiği gibi bu şekilde mirastan çıkarma işleminin geçerli olabilmesi için

1-Mirasçının, miras bırakana veya yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi

2-Mirasçının, miras bırakana veya aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi

Şartlarından birinin gerçekleşmesi aranmaktadır. Şüphesiz ki miras bırakan noterde bu sebeplerden hangisinin gerçekleştiğini belirterek mirasçılıktan çıkarma vasiyetnamesini düzenleyecektir. Onun açısından hayattayken bir yargılama süreci olmayacaktır. Peki bu şartların gerçekleşip gerçekleşmediği nasıl denetlenecektir?

Bu noktada mirasçılıktan çıkartılan mirasçı, açacağı dava ile bu şartların gerçekleşmediği, yani mirasçısına karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirdiği veya ona karşı ağır bir suç işlemediği iddiası ile dava açtığında, bunun aksini, mirastan faydalanan diğer mirasçılar kanıtlamak zorunda kalacak, ispat yükü davalı tarafta olacaktır. Eğer davalı taraf, vasiyetnamede belirtilen mirasçılıktan çıkarma sebeplerinin gerçek olduğunu kanıtlayamazsa veya Mahkeme yeterli görmez ise, miras bırakanın mirasçılıktan çıkarma yönündeki vasiyeti saklı paya (mahfuz hisseye) kadar geçerli olacak, mahfuz hisse açısından vasiyetname iptal edilecektir. Aksi olursa, yani davalı taraf mirasçılıktan çıkarma sebeplerinin varlığını kanıtlar ise, miras, miras bırakanın alt soyuna geçecektir. Eğer miras bırakan aynı zamanda bu payın ne yapılacağı noktasında vasiyetnamesinde tasarrufta bulunmuşsa, bu pay mirasçının alt soyuna da geçmeyecektir.

Koruyucu Mirasçılıktan Çıkarma

Koruyucu mirasçılıktan çıkarma Türk Medeni Kanunu 513.maddede düzenlenmiştir. Mirasçının borç ödemeden aciz içinde bulunması durumunda, saklı payın (mahfuz hissenin) yarısı için, mirasçının alt soyuna özgülenmesi koşulu ile geçerlidir. Amaç, mirasçının borçlarından dolayı, mirasçının doğmuş ve doğacak alt soyunun haklarının korunmasıdır.

Mirasçılıktan Çıkarmaya İtiraz

Yukarıdaki şartların gerçekleşmediğini düşünen, mirastan mahrum edilen mirasçı Asliye Hukuk Mahkemelerinde açacağı itiraz davası ile hakkını arayabilecektir. İşbu davanın karşı tarafını, mirasçının mirastan mahrum edilmesinden faydalanan, yarar sağlayan diğer mirasçılar oluşturmaktadır. Mirasçılıktan çıkarmanın şartlarının gerçekleşmiş olduğunu ispat yükü de davalılardadır.

 

 

Türk Medeni Kanunu 510-513, mirasçılıktan çıkarma, mirastan men, ıskat, mirastan mahrum bırakma, mirastan men etme, mirastan nasıl mahrum bırakılır, mirastan nasıl çıkarabilirim, mirastan nasıl men ederim,