İTİRAZIN KESİN OLARAK KALDIRILMASI
İcra Müdürlüğünün ödeme emrine karşı, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içerisinde borca itiraz dilekçesi sunan borçluya karşı, elinde İcra İflas Kanununda belirtilen belgelere sahip olan alacaklının başvurabileceği yoldur. Şüphesiz elinde bu belgeleri bulunduran alacaklı, itirazın kesin kaldırılması yoluna başvurabileceği gibi, esas Mahkemede itirazın iptali davası veya alacak davası da açabilecektir. Ancak elinde söz konusu belgeler bulunan alacaklının, itirazın kesin kaldırılması yoluna başvurması daha mantıklıdır ve daha hızlı bir çözüm sunmaktadır. Zira bu yolda İcra Hukuk Mahkemesinde tanık dinlenmemekte ve yemin deliline dayanılamamakta olup; sadece belge ile karar verilmektedir. Bu da Mahkemenin kısa sürede karar vermesini, çok kısa sürede uyuşmazlığı çözmesini sağlamaktadır.
Alacaklı tarafından itirazın kaldırılması yoluna başvurulabilmesi için İcra İflas Kanunu 68 ve 68/a da sayılan belgelere sahip olunması gerekmektedir.
Madde 68 –Talebine itiraz edilen alacaklının takibi, imzası ikrar veya noterlikçe tasdik edilen borç ikrarını içeren bir senede yahut resmî dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dahilinde ve usulüne göre verdikleri bir makbuz veya belgeye müstenitse, alacaklı itirazın kendisine tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde itirazın kaldırılmasını isteyebilir. Bu süre içerisinde itirazın kaldırılması istenilmediği takdirde yeniden ilâmsız takip yapılamaz.
Borçlu itirazını varit gösterecek hiçbir belge ibraz edemezse icra mahkemesi itirazın kaldırılmasına karar verir.
İtiraz birinci fıkrada gösterilen senet veya makbuz yahut belgeye müstenit ise itirazın kaldırılması talebi reddolunur.
Borçlu murisine ait bir alacak için takibedilmekte olup da, terekenin borca batık olduğunu ileri sürerse bu hususta ilam getirmesi için kendisine münasip bir mühlet verilir. Bunun dışında itirazın kaldırılması talebinin kabul veya reddi için ileri sürülen iddia ve savunmalar bekletici mesele yapılamaz.
Borçlunun gösterdiği belge altındaki imza alacaklı tarafından inkar edilirse hakim, 68/a maddesinde yazılı usule göre yaptığı inceleme neticesinde imzanın alacaklıya ait olduğuna kanaat getirdiği takdirde alacaklının itirazın kaldırılması talebini reddeder ve alacaklıyı sözü edilen belgenin taalluk ettiği değer veya miktarın yüzde onu oranında para cezasına mahkum eder. Alacaklı genel mahkemede dava açarsa bu para cezasının infazı dava sonuna kadar tehir olunur ve alacaklı bu davada alacağını ve imzanın kendisine ait olmadığını ispat ederse bu ceza kalkar.
Alacaklı duruşmada bizzat bulunmayıp da imza vekili tarafından reddolunduğu takdirde vekil mütaakıp oturumda müvekkilini imza tatbikatı için hazır bulundurmaya veya masraflarını vererek davetiye tebliğ ettirmeye mecburdur. Kabule değer mazereti olmadan gelmiyen alacaklı borçlunun dayandığı belgede yazılı miktar hakkındaki itirazın kaldırılması talebinden vazgeçmiş sayılır.
İtirazın kaldırılması talebinin esasa ilişkin nedenlerle kabulü hâlinde borçlu, talebin aynı nedenlerle reddi hâlinde ise alacaklı, diğer tarafın talebi üzerine yüzde yirmiden aşağı olmamak üzere tazminata mahkûm edilir. Borçlu, menfi tespit ve istirdat davası açarsa, yahut alacaklı genel mahkemede dava açarsa, hükmolunan tazminatın tahsili dava sonuna kadar tehir olunur ve dava lehine sonuçlanan taraf için, daha önce hükmedilmiş olan tazminat kalkar.
Madde 68/a –Takibin dayandığı senet hususî olup, imza itiraz sırasında borçlu tarafından reddedilmişse, alacaklı itirazın kendisine tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde itirazın geçici olarak kaldırılmasını isteyebilir. Bu hâlde icra hâkimi iki taraftan izahat alır.
Senet altındaki imzayı reddeden borçlu takibi yapan icra dairesinin yetki çevresi içinde ise, itirazın kaldırılması için icra mahkemesi önünde yapılacak duruşmada, mazeretini daha önce bildirip tevsik etmediği takdirde, bizzat bulunmaya mecburdur. İcra dairesinin yetki çevresi dışında ödeme emri tebliğ edilen borçlu, istinabe yolu ile isticvabına karar verilmesi halinde, aynı mecburiyete tabidir.
Tatbika medar imza mevcutsa bununla, yoksa borçluya yazdıracağı yazı ve attıracağı imza ile yapılacak mükayese ve incelemelerden veya diğer delil ve karinelerden icra mahkemesi, reddedilen imzanın borçluya aidiyetine kanaat getirirse itirazın muvakkaten kaldırılmasına karar verir. Hakim lüzum görürse, oturumun bir defadan fazla talikine meydan vermiyecek surette, bilirkişi incelemesi de yaptırabilir.
İmza tatbikında Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun bilirkişiye ait hükümleri ile 309 uncu maddesinin 2 nci, 3 üncü ve 4 üncü fıkraları ve 310, 311 ve 312 nci maddeleri hükümleri uygulanır.
Yapılacak duruşmada, yukarıda yazılı mazerete dayanmaksızın, borçlunun hazır bulunmaması halinde icra mahkemesince başka bir cihet tetkik edilmeksizin itirazın muvakkaten kaldırılmasına ve borçlunun sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkumiyetine karar verilir. Duruşmaya gelmeyen borçlunun itirazının muvakkaten kaldırılmasına ve hakkında para cezasına karar verilebilmesi için keyfiyetin davetiyeye yazılması şarttır.
İcra hakimi, imzanın borçluya aidiyetine karar verdiği takdirde borçluyu sözü edilen senede dayanan takip konusuna alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum eder. Borçlu, borçtan kurtulma, menfi tespit veya istirdat davası açarsa, bu para cezasının infazı dava sonuna kadar tehir olunur ve borçlu açtığı davayı kazanırsa bu ceza kalkar.
Borçlu inkar ettiği imzayı, itirazın kaldırılması duruşmasında ve en geç alacaklının senedin as-lını ibraz ettiği celsede kabul ederse, hakkında para cezası hükmolunmaz ve kendisine yargılama giderleri yükletilmez. Şu kadar ki, kötü niyetle takibe sebebiyet veren borçlu yargılama giderleri ile mülzem olur. Senedin aslı takip talebi anında icra dairesine tevdi edilmiş ise, icra dairesinin yetki çevresi içinde ödeme emri tebliğ edilen borçlu hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz.
İtirazın muvakkaten kaldırılması talebinin kabulü halinde borçlu, bu talebin reddi halinde ise alacaklı, diğer tarafın talebi üzerine yüzde yirmiden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilir. Borçlu, borçtan kurtulma, menfi tespit veya istirdat davası açarsa, yahut alacaklı genel mahkemede dava açarsa hükmolunan tazminatın tahsili dava sonuna kadar tehir olunur ve dava lehine sonuçlanan taraf için, daha önce hükmedilmiş olan tazminat kalkar.”
Peki itirazın kesin olarak kaldırılabilmesi için alacaklının elinde bulunması gereken belgeler nelerdir?
1-İmzası Kabul Edilmiş Adi Senet
2-İmzası Noterden Onaylı Senet
3-Resmi Dairelerin veya Yetkili Makamların Yetkileri Dahilinde ve Usulüne Göre Verdikleri Makbuz veya Belge
Elinde bu belgelerden biri bulunan alacaklı altı ay içerisinde İcra Hukuk Mahkemesine başvurarak, icra takibine borçlu tarafından yapılan itirazın kaldırılmasını talep edebilecektir. Söz konusu belgelere karşı borçlu İcra Hukuk Mahkemesinde tanık dinletemeyecek, yemin deliline başvuramayacaktır. Sadece elinde bir yazılı belge ile savunma yapabilecektir.
Her iki tarafın da sunacağı belgelere göre, hakim itirazın kesin kaldırılmasına karar verdiği takdirde, icra takibi kaldığı yerden devam edecek ve alacaklı takibi kesinleştirip haciz talep edebilecektir. İlaveten itirazın kesin kaldırılması davası kabul olunduğunda, alacaklı tarafın talebi halinde borçlu, yüzde yirmiden aşağı olmayacak şekilde tazminata ve yargılama gideri, harç ve avukatlık ücretini ödemeye mahkum edilecektir. Bu noktada borçlunun menfi tespit ve istirdat davaları açmasının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Hakim, itirazın kesin kaldırılması talebinin reddine karar verdiğinde ise alacaklı icra takibine devam edemeyecek, borçlunun talebi de varsa alacağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere tazminata, yargılama gideri, harç ve masrafları ödemeye mahkum edilecektir. Alacağını bu yolla elde edemeyen alacaklının esas Mahkemede itirazın iptali veya alacak davası açmasına mani bir durum yoktur. Zira itirazın kesin kaldırılması yoluna sadece kanunda belirtilen belgelere sahip bulunan alacaklı başvurabildiğinde, elinde bu belgeler değil de başka deliller bulunan alacaklının bu davalardan mahrum bırakılması düşünülemez.
Avukat Burak Cem Tosun