Miras Kalan Para Üzerindeki Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi Davası

İlgili Kanun Maddeleri

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 644.madde

Madde 644-“Bir mirasçı, terekeye dahil malların tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu takdirde sulh hâkimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder.

Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmadığı takdirde, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.

Terekeye dahil diğer hakların ve alacakların paylar oranında bölünmesi hususunda da yukarıdaki hükümler uygulanır.

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 11.madde

Madde 11- “(1) Aşağıdaki davalarda, ölen kimsenin son yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir:

a) Terekenin paylaşılmasına, yapılan paylaşma sözleşmesinin geçersizliğine, ölüme bağlı tasarrufların iptali ve tenkisine, miras sebebiyle istihkaka ilişkin davalar ile mirasçılar arasında terekenin yönetiminden kaynaklanan davalar.

b) Terekenin kesin paylaşımına kadar mirasçılara karşı açılacak tüm davalar.

(2) Terekede bulunan bir mal hakkında açılmak istenen istihkak davası, terekenin yazımı ve tespiti zamanında mal nerede bulunuyorsa, orada da açılabilir.

(3) Mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu 62.madde

Madde 62- “Bankalar nezdlerindeki mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklardan hak sahibinin en son talebi, işlemi, herhangi bir yazılı talimatı tarihinden başlayarak on yıl içinde aranmayanlar zamanaşımına tâbidir.

Zamanaşımına uğrayan her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklar banka tarafından hak sahibine ulaşılamaması halinde, yapılacak ilanı müteakiben Fona gelir kaydedilir.

Bu maddenin uygulanması ile ilgili usûl ve esaslar Kurulca belirlenir.”

Miras Kalan Para Üzerindeki Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi Davası Nedir? Niçin Açılır? Miras Kalan Bankadaki Para Nasıl Çekilir?

Söz konusu dava birçok kişinin hayatında bir kere muhakkak karşılaştığı bir hukuk davasıdır. Zira anne, baba, akraba veya diğer miras bırakanların geride bıraktığı malvarlığı sadece taşınmaz ve diğer taşınırlar değil aynı zamanda bankada biriktirilen para, altın, döviz şeklinde de olabilmektedir.

Mirasçılar, ölüm hadisesinin üzerinden bir vakit geçtikten sonra kanunun kendilerine tanıdığı süre içerisinde, yakınlarından kendilerine miras kalan malvarlığının kendilerine intikali işlemlerini başlatmakta, kimi zaman anlaşarak, kimi zaman da dava yoluyla bu paylaşımı gerçekleştirmektedir.

Tarafların anlaşması noktasında Büyükşehirlerde Veraset ve Harçlar Vergi Dairelerinde, Veraset ve Harçlar Vergi Dairesi olmayan yerlerde ise vefat eden şahsın bağlı olduğu Vergi dairesinde, önce taşınmazların bağlı oldukları belediyelerden borçları kapatılıp, borcu yoktur yazısı ve rayiç bedel belgesi alarak; bankadaki paranın ise ölüm tarihindeki tutarının gösterir yazı alınarak, beyanname düzenlenmekte, Vergi dairesine vergisi ödendikten sonra alınan ilişik kesme yazısı ile tapudan ve bankadan intikal işlemleri yapılabilmektedir.

Peki taraflar intikal işlemi aşamasında, paylaşımda anlaşamazsa ne olmaktadır? Zira bu aşamaya kadar ki işlemlerin tamamı tek bir mirasçı tarafından yapılabilmekte olup; bundan sonraki aşamanın yani tapuda paylaşımın yapılabilmesi ve bankadaki paranın ise çekilebilmesi için ya hep beraber başvuruda bulunulması ya da dava açılması gerekmektedir. İşte bu aşamada bankadaki paranın paylaşımı, daha doğrusu talepte bulunan mirasçının kendi payına düşen miktarı bankadan çekebilmesi için açması gereken dava elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi davasıdır.

Bankadaki Para İçin Ortaklığın Giderilmesi Davası Açılamamaktadır

Evet, miras kalan taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açılabilirken, miras kalan para için ortaklığın giderilmesi davası açılamamaktadır ve bu dava miras kalan taşınmazların üzerindeki ortaklığının giderilmesi davası ile birlikte açılamamaktadır. Ancak her iki malvarlığı için tek bir arabuluculuk başvurusunda bulunulmasında bir beis yoktur.

Esasen kanun koyucunun buradaki amacı, mirasçının hakkına erken kavuşmasını da sağlamaktır. Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi davası, ortaklığın giderilmesi davalarından çok daha kısa sürmekte, davalı taraf kanun maddesinde yazdığı gibi kendisine yapılan ihtara, davete karşı elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir sebep göstermediği-misal paranın miras bırakan tarafın bir işe, bir amaca vakfedilmesi gibi- veya paylaşma davası açmadığı takdirde, davacı tarafın davası kabul edilmekte, çoğunlukla keşif, rapor düzenlenmesi vb. safhalar yargılamada bulunmakta, bu sebeple de yargılama çabuk neticelenmektedir.

Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi Davasından Önce Arabulucuya Başvurmak Zorunlu mudur?

6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda 28.03.2024 tarihinde yapılan değişiklik ile 18/B maddesi gereği olarak taşınır ve taşınmazlarının paylaştırılmasına ve ortaklığının giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar dava şartı arabuluculuğa tabiidir. Bu kapsamda her iki talep için de ayrı ayrı arabuluculuğa gidilebileceği gibi, ortada bir miras sebepli taşınır ve taşınmaz mal var ise taraflar ve konu da aynı olduğundan her iki mal grubu için tek bir arabuluculuğa gidilebilecektir. Arabuluculuğa gidilmesi zorunludur.

Miras Kalan Para Üzerindeki Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi Davasının Şartları Nelerdir?

1-Miras kalan bir para bulunmalıdır

2-Taraflar öncesinde ve arabuluculuk sürecinde anlaşamamış olmalı, paylaşım gerçekleşmemiş olmalıdır

3-Elbirliği mülkiyetinin devam etmesi için haklı bir sebep bulunmamalı veya işbu davadan önce bankadaki para ile ilgili olarak paylaşım davası açılmamış olmalıdır

Hemen belirtmek isterim ki miras kalan taşınmaz, başka bir taşınır veya işbu dava dışındaki başka bir bankada bulunan parayla ilgili paylaşım davası açılmış olması, somut davayı etkilemeyecektir.

Miras Kalan Para Üzerindeki Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi Davasının Tarafları Kimlerdir?

Söz konusu davanın davacısı, miras kalan paradan kendi payını talep eden mirasçıdır. diğer tüm mirasçılardır. Zira miras kalan bankadaki paranın çekilebilmesi için tüm mirasçıların ortak hareket etmesi gerekmekte olup, biri dahi iştirak etmediği takdirde para çekilemeyecektir. Dolayısı ile davacı dışındaki tüm mirasçılar işbu davada davalı konumundadır.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli Mahkeme kanunda da açıkça yazdığı gibi Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili Mahkeme ise Hukuk Muhakemeleri Kanunu 11.maddeye göre tayin edilecektir. Ölen kişinin son yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

Zamanaşımı / Miras Kalan Bankadaki Para Ne Zamana Kadar Çekilmelidir?

Bu noktada 5411 Sayılı Bankacılık Kanunun ve Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine dikkat etmek ve son işlem tarihinden itibaren 10 sene içerisinde hak sahiplerince intikal işlemlerinin gerçekleştirilmesi veya zamanaşımını kesen sebeplerin somut olayda bulunması gerekmektedir.

Türk Medeni Kanunu madde 644, miras kalan bankadaki para nasıl çekilir, bankadaki miras parasının alınması, murisin bankadaki parası, ölen kişinin bankadaki parasının mirasçılar tarafından çekilmesi, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi, iştirak halinde mülkiyetin müşterek mülkiyete çevrilmesi